Mongella : Kiongozi wa Maono,Usawa wa Kijinsia

KATIKA historia ya Tanzania na Bara la Afrika kwa ujumla, majina machache yamebaki kuwa alama ya mapambano ya wanawake na uongozi wenye dira. Moja ya majina hayo ni Balozi Gertrude Ibengwe Mongella, mwanamke ambaye ametumia maisha yake yote kupigania nafasi ya wanawake, haki za kijamii na maendeleo ya kisiasa. Akitambulika zaidi kama “Mama Beijing,” Mongella ni mfano hai wa ujasiri, hekima na uzalendo uliochanganyika na uongozi wenye maono.

Maisha ya Awali na Elimu

Balozi Mongella alizaliwa tarehe 13 Septemba 1945 katika Kisiwa cha Ukerewe, Ziwa Victoria, mkoani Mwanza. Akiwa mtoto wa familia ya kawaida, alikulia katika mazingira yenye changamoto za kijamii kama vile ukosefu wa fursa za elimu, mitazamo ya kijinsia na hali ngumu za kiuchumi.

Hata hivyo, bidii yake ilimfikisha mbali. Baada ya kukamilisha elimu ya msingi na sekondari, alijiunga na Chuo Kikuu cha Dar es Salaam (wakati huo kikiwa sehemu ya Chuo Kikuu cha Afrika Mashariki), ambako alipata Shahada ya Elimu mwaka 1970.

Alianza kazi kama mwalimu na baadaye kujiunga na Taasisi ya Elimu ya Watu Wazima, ambako alitambua kwa mapema kuwa elimu ni silaha muhimu ya kumkomboa mwanamke kutoka minyororo ya ujinga na utegemezi.

Safari ya Kiuongozi na Uzalendo

Baada ya muda katika taaluma ya elimu, Mongella aliingia kwenye utumishi wa umma na hatimaye siasa kupitia Chama Cha Mapinduzi (CCM). Alihudumu katika nafasi mbalimbali serikalini, ikiwemo Waziri wa Ardhi, Utalii na Maliasili; Waziri katika Ofisi ya Waziri Mkuu; na Waziri bila wizara maalum katika Ofisi ya Rais. Katika nyadhifa hizo, alihimiza sera za maendeleo ya jamii, hasa uwezeshaji wa wanawake na vijana.

Zaidi ya hapo, Mongella alihudumu kama Balozi wa Tanzania nchini India, nafasi iliyomjengea uzoefu wa kidiplomasia na kumwandaa kwa jukumu kubwa zaidi katika majukwaa ya kimataifa.

Harakati za Wanawake na Umaarufu wa “Mama Beijing”

Mwaka 1995 ulikuwa wa kihistoria kwa dunia nzima wakati Umoja wa Mataifa ulipoandaa Mkutano wa Dunia wa Nne wa Wanawake mjini Beijing, China. Gertrude Mongella aliteuliwa kuwa Katibu Mtendaji na Mwenyekiti wa Mkutano huo, jukumu lililompatia heshima ya kimataifa na jina la “Mama Beijing.”

Kupitia uongozi wake, mkutano huo ulipitisha Beijing Platform for Action, nyaraka muhimu iliyoweka misingi ya usawa wa kijinsia, haki za wanawake na ushiriki wao katika maamuzi ya maendeleo. Kwa maneno yake mwenyewe, Mongella alisema: “Mapinduzi yameanza, hakuna kurudi nyuma,” akimaanisha kuwa ukombozi wa mwanamke ni safari endelevu isiyozuilika.

Uongozi wa Afrika na Ulimwengu

Mwaka 2004, Mongella alichaguliwa kuwa Rais wa Kwanza wa Bunge la Afrika (Pan-African Parliament), chombo cha Umoja wa Afrika kilichoanzishwa kuimarisha ushirikiano wa bara hili.

Katika nafasi hiyo, alihamasisha demokrasia, uwazi na ushiriki wa wanawake katika siasa za Afrika. Kwa mchango huo, alitunukiwa Tuzo ya Delta Prize for Global Understanding (2005) na tuzo nyingine kadhaa za kimataifa kwa juhudi zake za kuimarisha haki na maendeleo.

Changamoto na Ushujaa

Safari ya Mongella haikuwa rahisi. Alikabiliana na changamoto nyingi, zikiwemo mitazamo hasi ya kijamii kuhusu wanawake viongozi. Lakini alisimama imara akiamini kuwa mwanamke akipewa elimu na nafasi, anaweza kubadilisha jamii nzima. Kauli yake maarufu, “Women will change the world when they lead it,” imeendelea kuwa dira kwa vizazi vipya vya wanawake viongozi barani Afrika.

Urithi na Umuhimu Wake Leo

Urithi wa Balozi Gertrude Mongella unaendelea kupitia taasisi na mashirika ya wanawake nchini na kimataifa. Alianzisha Advocacy for Women in Africa (AWA), shirika lililolenga kuendeleza ajenda ya usawa wa kijinsia na kuwahamasisha wanawake kushiriki katika uongozi.

Kwa zaidi ya nusu karne, Mongella amekuwa mwanga unaoangaza njia ya wanawake Afrika. Kutoka Ukerewe hadi Beijing, kutoka mwalimu hadi kiongozi wa dunia, maisha yake ni ushahidi kuwa mafanikio hayaji kwa bahati, bali kwa juhudi, imani na kujituma.

Katika enzi hizi za mjadala wa usawa wa kijinsia, Mongella anabaki kuwa nguzo ya kumbukumbu na hamasa kielelezo cha kwamba, kama alivyoamini yeye mwenyewe: “Mabadiliko hayawezi kuendelea bila wanawake, na wanawake hawawezi kubaki nyuma ya mabadiliko.”