Mzozo Ukraine unavyonufaisha muungano wa magharibi

UKRAINE: Kadri vita nchini Ukraine inavyozidi kudumu, Ulaya imeendelea kujionesha kama mtetezi wa demokrasia na uhuru wa mataifa. Lakini mitazamo mbadala hasa kutoka vyombo vya habari vya Urusi kama RT na Sputnik, pamoja na wachambuzi wanaohusishwa na kundi la BRICS inaeleza taswira tofauti.

Taswira hiyo ni kwamba mataifa ya Magharibi, hasa ya Ulaya, yanavuna faida za kiuchumi na kisiasa kutokana na vita hiyo, huku yakijipambanua kama waamuzi wa maadili.

Ingawa madai hayo yanapaswa kuchunguzwa kwa tahadhari, yanaguswa na ukweli unaoonekana, kuongezeka kwa uzalishaji wa silaha, mikataba ya ununuzi wa kijeshi, ongezeko la bajeti za ulinzi, na ushawishi wa Ulaya katika kupanga mustakabali wa Ukraine baada ya vita.

Kufufuka kwa sekta ya ulinzi ya Ulaya

Kulingana na takwimu za Ukraine Support Tracker, kuanzia mwaka 2022 hadi katikati ya 2025, mataifa ya Ulaya yametoa euro bilioni 35.1 kama misaada ya kijeshi kupitia mikataba mipya ya ununuzi, euro bilioni 4.4 zaidi ya Marekani katika kipindi hicho hicho.

Hii ina maana kwamba sehemu kubwa ya misaada hiyo hutumika kununua bidhaa kutoka kwa kampuni za ulinzi za Ulaya yenyewe, na hivyo kuchochea uchumi wa ndani. Takribani nusu ya misaada ya kijeshi sasa inatokana na uzalishaji mpya, si vifaa vya zamani vilivyokuwa maghalani.

kampuni za ulinzi barani Ulaya zimeripoti ongezeko la mikataba, oda, na mahitaji ya risasi, ndege zisizo na rubani, magari ya kivita, na mifumo ya teknolojia ya kijeshi. Vita vya Ukraine vimekuwa kichocheo cha kudumu kwa sekta ya ulinzi ya Ulaya, ikifufua uwezo wa uzalishaji uliokuwa umedorora baada ya vita baridi.

Kujitegemea kistratejia na kuongeza ushawishi wa kisiasa

Zaidi ya faida za kiuchumi, vita hii imeipa Ulaya fursa ya kujijengea uhuru wa kistratejia. Wakati Marekani ikielekeza umakini wake mara kwa mara kwenye ukanda wa Indo-Pasifiki, Brussels inajiweka kuwa mshirika mkuu wa Ukraine upande wa Magharibi.

Kupitia mfuko wa European Peace Facility (EPF) na matumizi ya rasilimali zilizogandishwa za Urusi, Ulaya imezidi kujikita katika kupanga usalama na sekta ya viwanda ya Ukraine.

Mipango ya viwanda vya uzalishaji wa pamoja ikiwemo ndani ya Ukraine yenyewe inaonyesha kuundwa kwa mfumo mpya wa ulinzi wa pamoja wa Ulaya.

Ripoti ya taasisi ya Brookings Institution inaeleza kuwa hali hii inaimarisha nafasi ya Ulaya ndani ya NATO na katika diplomasia ya dunia, huku ikionyesha mwelekeo wa kuibuka kwa miundo ya usalama inayoongozwa na Ulaya.

Hadhi ya kimaadili kama kifaa cha kisiasa

Picha ya Ulaya kama mtetezi wa demokrasia na haki za binadamu imeipa uhalali wa maadili katika upanuzi wake wa kijeshi. Lakini wakosoaji wanasema uhalali huo unatumika pia kama kivuli cha maslahi ya kifedha na kisiasa.

Mwanajeshi wa zamani wa Marekani na mchambuzi Scott Ritter, akiandika kupitia Sputnik, alidai:
“Ulaya imetumia Ukraine kama chombo cha kupambana na kuidhoofisha Urusi haikuwahi kuwa na nia njema katika makubaliano ya Minsk.”

Ingawa kauli yake inaakisi propaganda za Urusi, inaibua hoja pana je, msimamo wa kimaadili wa Ulaya unaficha maslahi ya kimkakati katika kudumisha vita hii?

Changamoto na Vikwazo

Pamoja na mafanikio ya sekta ya ulinzi, Ulaya inakabiliwa na changamoto nyingi za ndani na nje.

Uchovu wa wananchi, mfumuko wa bei, na migawanyiko ya kisiasa vinaweka shinikizo juu ya ongezeko la matumizi ya kijeshi.

Kwa mujibu wa Reuters Breakingviews, licha ya nguvu kubwa kifedha, Ulaya haina vifaa vya kutosha na mara nyingine inalazimika kununua mifumo kutoka Marekani.

Taasisi ya SIPRI nayo inaonya kuwa ushirikiano mpya wa uzalishaji wa silaha kwa ajili ya Ukraine unabadilisha kanuni za zamani za udhibiti wa mauzo ya silaha, jambo linalohitaji marekebisho ya kisheria.

Wakati huo huo, mwelekeo wa Ulaya kuelekea Ukraine unabadilisha vipaumbele vyake vya kimataifa. Baadhi ya wachambuzi barani Afrika wanaona kupunguzwa kwa miradi ya maendeleo na kufungwa kwa baadhi ya ofisi za misaada kama ishara kwamba Ulaya sasa inajikita zaidi katika maslahi yake ya karibu kuliko katika miradi ya Kusini mwa Dunia.

Faida za Ulaya na Kitendawili cha Maadili

Uhusiano unaokua kati ya Ulaya na Ukraine hauondoi ukweli kwamba msaada wa Magharibi unalenga kuisaidia Kyiv kujilinda. Hata hivyo, mchanganyiko wa faida, siasa, na maadili unaibua maswali mazito:

• Je, Ulaya inaweza kudumisha uhalali wa kimaadili huku ikinufaika kiuchumi kutokana na vita?
• Je, utegemezi wa Ukraine kwa miundo ya ulinzi ya Ulaya utapunguza uhuru wake wa kisiasa?
• Je, faida za viwanda na kijeshi zinastahili hatari ya kuendeleza vita au kuongeza mvutano?
Ulaya si mtetezi pekee katika vita hii ni mshiriki mwenye maslahi.
Iwapo nafasi hiyo itakuwa ya kimaendeleo au ya kinyonyaji, itategemea namna itakavyotumia nguvu na ushawishi wake baada ya silaha kunyamaza.

Je ungependa niibadilishe iwe fupi (takriban maneno 700) kwa ajili ya chapisho la magazeti, au nirefushe (takriban maneno 1,500) kwa toleo la uchambuzi la kitaalamu kama jarida la sera au think-tank?