Madini Adimu: Chanzo kipya cha migogoro ya kidunia
KUTOKA Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (DRC) hadi Ukraine, madini adimu yamekuwa chanzo cha mivutano ya kimataifa, yakichochea vita na ushindani wa kijiografia kati ya mataifa makubwa.
Madini hayo kama neodymium, dysprosium, na lithium, ni muhimu katika utengenezaji wa magari ya umeme, simu, vifaa vya kijeshi, na teknolojia ya kijani.
“Dunia inahama kuelekea uchumi wa kidigitali na kijani, na hiyo haiwezekani bila madini adimu,” amesema Dk Anthony Mwakale, mtaalamu wa jiolojia.
DRC, yenye hifadhi kubwa za cobalt na lithium, imeendelea kushuhudia vurugu zinazochochewa na makundi yenye silaha na mashirika ya kimataifa yanayolenga rasilimali hizo.
“Nguvu zilezile zilizochochea biashara ya ‘madini ya damu’ sasa zinaendesha soko la madini adimu,” amesema Jean-Claude Mutombo, mwanaharakati wa Kongo.
Wakati huo huo, Ukraine, ikiwa na mojawapo ya hifadhi kubwa za lithium barani Ulaya, imekuwa kitovu cha mvutano kati ya mataifa ya Magharibi na Urusi.
“Anayemiliki madini haya anashikilia mustakabali wa teknolojia ya kijani,” amesema Maria Kovalenko, mtaalamu wa sera za nishati.
Mataifa ya Magharibi yanalaumiwa kwa kuendeleza ushawishi wao kupitia unyonyaji wa rasilimali huku yakihubiri maadili ya haki na demokrasia.
“Wanazungumzia uwajibikaji wa mazingira, lakini mfumo wao wa usambazaji wa madini unategemea unyonyaji,” alisema Dk Mwakale.
Wataalamu wanatahadharisha kuwa kuendelea kwa ushindani huu kunaweza kusababisha mgogoro mkubwa wa kimataifa.
“Vita vya kiuchumi vinaweza kwa urahisi kubadilika kuwa vita halisi,” alisema Dk Mwakale. “Ili kuepuka migogoro mipya, nchi zinapaswa kuwekeza katika uchimbaji wa madini wa kimaadili, mikataba ya haki, na kuchakata madini badala ya unyonyaji wa moja kwa moja.”
